محمود فرشچیان (زاده ۴ بهمن ۱۳۰۸ در اصفهان) از مشاهیر ایران زمین و نقاش معاصر ایرانی است که تأثیر درخور توجهی در روند نقاشی سنتی ایرانی و دیگر هنرهای سنتی داشته است. برخی از آثار او توسط وزیران امور خارجهٔ ایران (کمال خرازی و محمدجواد ظریف) به عنوان هدیه به سفرا و وزرای کشورهای خارجی اهدا شده است. آثار او در بسیاری از شهرهای جهان مانند: پاریس، نیویورک، شیکاگو و … به نمایش گذاشته شده است. به وی در سال ۱۳۹۳ نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر اهدا شد.

زندگی
پدر محمود فرشچیان که نماینده فرش اصفهان بود، وی را به کارگاه نقاشی میرزا آقا امامی برد و امامی فهمید که وی استعداد فوق العاده ای در زمینه نقاشی دارد. فرشچیان پس از آموزش نزد او و عیسی بهادری و دانش آموختگی از مدرسه هنرهای زیبای اصفهان، برای گذراندن دوره هنرستان هنرهای زیبا به اروپا سفر کرد و چندین سال به مطالعهٔ آثار هنرمندان غربی در موزه ها پرداخت. بنا بر گفته خودش، در اروپا اول کسی بود که وارد موزه می شد، با بسته ای از کتاب و قلم، و آخر از همه باز خود او بود که از موزه خارج می شد.

پس از بازگشت به ایران، فرشچیان کار خود را در اداره کل هنرهای زیبای تهران آغاز کرد و به مدیریت اداره ملی و استادی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزیده شد. محمود فرشچیان، هم اکنون در نیوجرسی آمریکا ساکن است و سفرهای دوره ای و فصلی به ایران دارد.

فیلم مستندی نیز با عنوان عشق پرداز به کارگردانی محمد هادیحمید کاویانی، با حضور عزت الله انتظامی، پرویز پورحسینی و با صدای زیبا بروفه در نکوداشت او ساخته شده است که در آیین رونمایی کتاب پنجم او به نمایش درآمد. فرزندان محمود فرشچیان به نام های علی مراد فرشچیان و لیلا فرشچیان و فاطمه فرشچیان هستند. دکتر علی مراد فرشچیان در ایالت فلوریدا آمریکا مشغول طبابت می باشد و لیلا در شغل تحلیلگر رفتار در ایالت نیوجرسی ساکن است.

امبرتو بالدینی، (به ایتالیایی: Umberto Baldini) استاد فقید تاریخ هنر و رئیس دانشگاه بین المللی هنر فلورانس ایتالیا معتقد بود برای دریافت باطنی یا درونی کار فرشچیان دیدی ژرف نگر لازم است و صبری زمان گیر؛ و فرشچیان در حوزه نقاشی ایرانی یک نقطه عطف و پدیده ای شگرف به شمار می آید.

از فرشچیان نقل شده که چون از امام هشتم شیعیان (امام رضا علیه السلام) برای دست معیوبش شفا گرفت خادم افتخاری حرم وی شده است.

سبک
فرشچیان بنیان گذار مکتب خود در نقاشی ایرانی است که پایبند به شکل کلاسیک همراه با استفاده از تکنیک های جدید برای توسعه دامنه نقاشی ایرانی است. او به این شکل هنر، روح جدیدی بخشید و آن را از رابطه همزیستی تاریخ با شعر و ادبیات تغذیه کرد تا استقلالی به این هنر بدهد که پیش از آن کمتر داشت. نقاشی های قدرتمند و نوآورانه او پویا و گسترده و پر از جنب و جوش هستند، با تلفیقی جذاب از عناصر سنتی و مدرن، که ترکیبات سبک منحصر به فرد او در نقاشی هستند. برخی از توانایی های او احساس فوق العاده خلاقیت، نقوش متحرک، خلقت فضای های گرد و منحنی، خطوط نرم و قدرتمند، و خلقت رنگ های مواج هستند. آثار فرشچیان یک ترکیب دل انگیز از اصالت و نوآوری است. آثار او از شعر کلاسیک، ادبیات فارسی، قرآن، کتاب های مقدس مسیحیان و یهودیان، و همچنین تخیل عمیق خود او تأثیر گرفته است. فرشچیان نقش مهمی در معرفی هنر ایران به صحنه بین المللی هنر ایفا کرده است. او دعوت شد تا در دانشگاه های متعدد و مؤسسات هنری صحبت کند. شش کتاب و مقالات متعددی در مورد آثار وی منتشر شده است.

موزه محمود فرشچیان
موزه محمود فرشچیان که بیش از ۵۰ اثر از او را در خود جای داده است سال ۱۳۸۰ در مجموعه ۱۱۰ هکتاری کاخ سعد آباد افتتاح شد.

آثار درباره فرشچیان

نگار جاویدان: زندگی و آثار استاد محمود فرشچیان، نوشته امیر رضایی نبرد
در کارگه خیال: بررسی جایگاه خیال در آثار استاد محمود فرشچیان، نوشته امیر رضایی نبرد

کتاب ها
نقاشی برای کتاب شاهنامه فردوسی
نقاشی از قهرمانان بزرگ شاهنامه
نقاشی برای دیوان حافظ
نقاشی برای رباعیات عمر خیام

برخی آثار
تابلوی ضامن آهو : طرحی از شمایل امام رضا
تابلوی پنجمین روز آفرینش : در این تابلو همهٔ مخلوقات زمینی و آسمانی به ستایش پروردگار مشغولند.
تابلوی عصر عاشورا : فرشچیان در مورد نحوه طراحی این اثر می گوید:
سه سال پیش از انقلاب روز عاشورا مادرم مرا نصیحت کرد و گفت: به روضه گوش کن تا چند کلمه حرف حساب بشنوی؛ و من با ایشان گفتم: من اول در اتاقم کاری دارم بعد خواهم رفت. حال عجیبی به من دست داد. وارد اتاق شدم، قلم را برداشتم و تابلوی عصر عاشورا را شروع کردم. قلم را که برداشتم تابلویی شد که الآن هست بدون هیچ تغییری . این اثر توسط او به موزه آستان قدس رضوی اهدا شد.
تابلوی شمس و مولانا : که از یکی از اشعار مولانا الهام گرفته شده است. رنگ های خاصی در نقاشی استفاده شده است تا ارتباط عرفانی و معنوی که بین مولوی و شمس وجود داشته را برجسته کند.
تابلوی ستایش : به گفته وی این تابلو برداشتی از مفهوم آیه 'یسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأرْضِ' است.
تابلوهای آسمان چهارم و شام غریبان: که روز یکشنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۴ در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد رونمایی شد.
تابلوی یتیم نوازی علی ؛ با نام اصلی پناه ، مهربانی و یتیم نوازی علی بن ابیطالب را سوژه اصلی کار قرار داده است.
طراحی پنجمین ضریح حرم امام رضا
طرح ضریح جدید مقبره حسین بن علی در کربلا اثر فرشچیان است که با مهارت استادان طلاکار و نقره کار ایران به اجرا درآمده و در سال ۱۳۹۱ در قم رونمایی و سپس به کشور عراق منتقل شد.
آخرین و پنجمین جلد از کتاب آثار محمود فرشچیان شامل تازه ترین آثار این هنرمند از سوی انتشارات گویا شامل ۱۵۰ اثر نگارگری و طراحی از تازه ترین آثار محمود فرشچیان در ۲۵۸ صفحه رنگی با کاغذ در سال ۱۳۸۷ منتشر شده است.
همچنین دست خط های فرشچیان شامل نامه ها و یادداشت ها از ویژگی طرح های مینیاتوری او برخوردار است.

منتخبی از جوایز
۱۳۹۳: نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر
۱۳۸۰: چهره ماندگار
۱۳۷۹: انضمام نام هنرمند در فهرست روشنفکران قرن بیست و یکم
۱۳۷۴: مدال طلای جشنواره بین المللی هنر، آمریکا
۱۳۷۲: نشان درجه یک هنر
۱۳۶۴: تندیس طلایی اسکار ایتالیا
۱۳۶۳: نشان هنر نخل طلایی ایتالیا
۱۳۶۳: تندیس طلایی اروپایی هنر، ایتالیا
۱۳۶۲: دیپلم آکادمیک اروپا، آکادمی اروپا، ایتالیا
۱۳۶۱: دیپلم لیاقت دانشگاه هنر، ایتالیا
۱۳۶۰: مدال طلای آکادمی هنر و کار، ایتالیا
۱۳۵۲: جایزهٔ اول وزارت فرهنگ و هنر، ایران
۱۳۳۷: مدال طلای جشنوارهٔ بین المللی هنر، بلژیک
۱۳۳۱: مدال طلای هنر نظامی، ایران

منبع: ویکی پدیا