رئیسعلی دِلواری از رهبرانِ قیامِ مردم جنوب ایران علیه دولت بریتانیا پس از اشغال بوشهر در میانه جنگ جهانی اول بود. وی در دوران مشروطه از طرفداران مشروطه بود و پس از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه به دستور سید مرتضی مجتهد اَهرَمی رهبر روحانی این نهضت در بوشهر، شهر بوشهر را تصرف کرد.
در کشاکش جنگ جهانی اول، نیروهای انگلیسی شهر بوشهر را اشغال کرد. علمای بوشهر فتوای جهاد علیه نیروهای انگلیسی دادند. رئیس علی به همراه گروه های دیگری از تنگستانی ها، با نیروهای انگلیسی جنگید. حملات آن ها، شب هنگام و به صورت شبیخون بود و تلفات بسیاری به نیروهای انگلیسی ها وارد کرد.
رئیس علی دلواری در ۱۲ شهریور ۱۲۹۴ش، به دست یکی از همراهانش کشته شد. سالروز شهادت او به عنوان روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس نام گذاری شده است.
زندگی نامه
رئیس علی دلواری در سال ۱۲۶۰ش یا ۱۲۶۱ش یا ۱۲۶۳ش در روستای «دلوار» متولد شد. پدر او زائرمحمد کدخدای دلوار بود. دلوار جزئی از بخش تنگستان بوده است. خانواده رئیس علی در اصل از شهر نورآباد ممسنی و از طایفه لر بوده اند.
رئیس علی چهار بار ازدواج کرد و از ازدواج سوم خود یک فرزند پسر به نام عبدالحسین معروف به بهادر داشت. امروزه خانه شهید رئیسعلی دلواری در دلوار تنگستان به موزه مبارزه با استعمار تبدیل شده است.
۱۲ شهریور سالروز شهادت رئیس علی دلواری، به عنوان روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس نامگذاری شده است. یادبودهایی نیز برای بزرگداشت شهید رئیس علی دلواری در ایران برگزار شده است.
قابل توجه هنرجویان هنرستان رشته کامپیوتر و هنرجویان هنرستان رشته حسابداری با معرفی یکی از مشاهیر ایران زمین با شما هستیم.
مشروطه خواهی
رئیس علی با شروع نهضت مشروطه خواهی به مشروطه خواهان بوشهری پیوست و ارتباط نزدیکی با سیدمرتضی مجتهد اَهرَمی رهبر روحانی این نهضت در بوشهر برقرار کرد. او پس از به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه، به دستور سید مرتضی مجتهد شهر بوشهر را تصرف کرد. حاکم بوشهر بازداشت شد و اداره شهر و گمرک آن به دست رئیس علی افتاد. رئیس علی حدود ۹ ماه کنترل شهر بوشهر را در اختیار داشت.
نخستین درگیری ها بین رئیس علی و انگلیسی ها در همین زمان بود و تصرف بوشهر و گمرک آن موجب درگیری بین رئیس علی دلواری و انگلیسی ها شد
اشغال جنوب ایران توسط انگلیس
شهر بوشهر چند بار توسط انگلیسی ها اشغال شده بود. در کشاکش جنگ جهانی اول، در سال ۱۹۱۵م برابر با ۱۲۹۴ش دولت انگلستان دوباره بوشهر را اشغال کرد. مردم شهرهای مختلف دست به اعتراض زدند و در برخی شهرها مشغول به جمع آوری کمک برای مردم بوشهر شدند. علمای بوشهر فتوای جهاد علیه نیروهای انگلیسی دادند. سید عبدالحسین لاری پس از اعلام جهاد طی نامه ای به رئیس علی و دیگر سران مجاهدان آن ها را به نبرد با اشغالگران تشویق کرد.
نبرد با انگلیسی ها
آیت الله خامنه ای:
«نام سردار مؤمن و شجاعی مثل شهید «رئیسعلی دلواری» از نام هایی است که همیشه دل های مؤمن را که آشنایی به وضع او و مبارزات او داشته اند، در سراسر این کشور به خود جذب می کرده است.»
انگلیسی ها پس از اشغال بوشهر در ۱۲۹۴ش، به روستای «دلوار» نیز حمله کردند. اما پیش از حمله آنان، مردم، روستا را خالی کرده و به کوه ها پناه بردند. انگلیسی ها نیز به ویران ساختن خانه ها و قطع نخل ها پرداختند.
رییس علی به همراه دیگر تنگستانی ها، شب ها به نیروهای انگلیسی شبیخون می زدند و با هر شبیخون تلفات بسیاری به آنان وارد می کردند. «شیخ حسین خان چاه کوتاهی» معروف به «سالار اسلام» و «زائر خضرخان اَهرَمی» از جمله خان هایی بودند که علیه انگلیسی ها قیام کردند.
دلواری با آلمانی ها ارتباطات و نامه نگاری هایی داشت، محققان معتقدند این ارتباط به معنای اینکه از آن ها فرمان بگیرد نبوده بلکه به جهت وجود دشمن واحد بوده است.
نبرد با انگلیسی ها پس از شهادت رئیس علی و تا پایان جنگ جهانی اول ادامه داشت و تلفات و مشکلات بسیاری برای آنان به وجود آورد.
هنرستان کمال دانش در رشته کامپیوتر و رشته حسابداری با بهترین کادر تدریس هر ساله رتبه قابل قبولی در کنکور را دارد.
شهادت
رئیس علی دلواری در در ۱۲ شهریور ۱۲۹۴ش (و به قولی ۱۲۹۷ش) هنگام حمله به نیروهای انگلیسی، از پشت سر هدف گلوله یکی از همراهانش گرفت و به شهادت رسید.
درباره اینکه قاتل رئیس علی اجیرشده نیروهای انگلیسی بوده و یا به جهت اختلافات داخلی به این ترور دست زده، شک و تردید شده است. مادر رئیس علی پس از مدتی جسدش را به نجف برد و در قبرستان وادی السلام دفن کرد. خبر شهادت رئیس علی انعکاس وسیعی در شهرهای جنوبی کشور داشت و مجالس مختلف ترحیم برای او برگزار شد.
محققان معتقدند از شهادت رئیس علی، افراد بسیاری برای مبارزه با انگلیس انگیزه گرفتند
سینما و تلویزیون
سریال تلویزیونی دلیران تنگستان که به مبارزات رئیس علی دلواری و نیروهایش پرداخته، به کارگردانی همایون شهنواز در سال ۱۳۵۳ش در ایران تولید شد. این سریال در ۱۴ قسمت در طول دو سال ساخته شد. اولین پخش سریال دلیران تنگستان به اسفند سال ۱۳۵۳ش برمی گردد که تا بهار سال بعدش ادامه داشت.
منبع: ویکی شیعه