بزرگ علوی از نمایندگان برجستهی مکتب داستاننویسی نوین ایران، روزنامهنگار مشروطهخواه و از روشنفکران چپگرا بود که در طول بیش از نیم قرن نویسندگی، آثار داستانی متنوعی از خود بر جای گذاشت. داستانهای او واقعگرایانه و بیشتر دربارهی رویدادهای سیاسی و اجتماعی است. «چشمهایش» و «پنجاه و سه نفر» از جمله کتابهای مطرح او محسوب میشوند.

بزرگ علوی (Bozorg Alavi) در محلهی چالهمیدان تهران به دنیا آمد. پدربزرگ و پدر او از طبقهی تجار و از مبارزان آزادیخواه جنبش مشروطه بودند. پدربزرگش نمایندهی دور اول مجلس شورای ملی بود. پدرش، ابوالحسن، نیز از فعالان مشروطهخواه بود که کتابی دربارهی رجال مشروطیت نوشت. ابوالحسن برای پیگیری اهداف انقلاب به همراه تعدادی دیگر از مشروطهخواهان به برلین رفت. او در سال 1302 دو پسر خود، مرتضی و بزرگ، را برای تحصیل به آلمان برد. پدر بزرگ علوی در سال 1306 در برلین خودکشی کرد.

بزرگ علوی که از نوجوانی به ادبیات علاقهمند بود و در زمان تحصیل در اروپا با آثار نویسندگان برجستهی غربی از نزدیک آشنا شده بود، پس از پایان تحصیل در سال 1307 به ایران بازگشت و به کار تدریس در شیراز و سپس تهران پرداخت. اولین کارهای بزرگ علوی در زمینهی ترجمه بود و به علت تسلط به زبان آلمانی تصمیم به ترجمهی برخی از آثار غربی به فارسی گرفت: «دوشیزه اورلئان» اثر فریدریش شیلر، شاعر آلمانی، و «کسبوکار میسیز وارن» اثر جرج برنارد شاو، نمایشنامهنویس ایرلندی. ترجمههای علوی از نظر منتقدان دقیق است و با فارسی روانی نوشته شده است.

بزرگ علوی پس از بازگشت به ایران بـا صادق هدایت، نویسندهی نوگرا و روشنفکر مشهور، آشنا شد. آنها به این فکر افتادند تا دربارهی لطماتی که در طول تاریخ بـه فرهنگ ایران وارد شده داستانهایی بنویسند. با پیوستن شین پرتو به آنها، کتاب «انیران» را در 1310 خورشیدی منتشر کردند کـه شامل سه داستان بود. صادق هدایت «سایهی مغول»، بزرگ علوی «دیو راه» و شـین پرتو «حملهی اسکندر به ایران» را نوشت. چندی بعد، مجتبی مینوی، مسعود فرزاد و عبدالحسین نوشین به این جمع اضافه شدند که هر کدام در شاخهای از فرهنگ و هنر دست داشتند. در آن زمان این حلقهی ادبی نوگرا به «گروه ربعه» معروف شدند؛ در مقابلِ «ادبای سبعه» که برخی از اساتید ادبیات کهن را شامل میشدند. گروه ربعه نمایندهی ادبیات نوگرای ایران بود که میکوشید فرهنگ باستانی و جدید ایران را با فرهنگ و ادبیات مدرن اروپا پیوند دهد. این گروه نقشی کلیدی در گسترش ادبیات و داستاننویسی نوین ایران بر عهده داشت.

قابل توجه هنرجویان هنرستان رشته کامپیوتر و هنرجویان هنرستان رشته حسابداری با معرفی یکی از مشاهیر ایران زمین با شما هستیم.

دوران نویسندگی بزرگ علوی
بزرگ علوی پس از بازگشت به ایران، داستان «باد سام» را نوشت و با کمک صادق هدایت منتشر کرد. همچنین با دکتر تقی ارانی در راهاندازی و ادارهی مجلهی دنیا همکاری کرد. دنیا یکی از نشریات مهم آن زمان است که به تحول فکری و علمی در ایران کمک فراوانی کرد. پس از ملحق شدن ایرج اسکندری به آنها، اولین شمارهی مجلهی دنیا در بهمن 1312 منتشر شد. مجلهی دنیا چند شماره بیشتر انتشار نیافت و در اردیبهشت 1316 از سوی ادارهی شهربانی و امنیتی توقیف شد و اعضای آن با پروندهسازی و اتهام فعالیت کمونیستی و براندازی از سوی حکومت بازداشت و به تحمل زندانهای طولانی به مدت 3 تا 10 سال محکوم شدند. بزرگ علوی نیز به 7 سال زندان محکوم شد، اما در سال 1320 پس از کنار رفتن رضاشاه از قدرت، از زندان آزاد شد.

بزرگ علوی قبل از دورهی زندان مجموعه داستان «چمدان» را که مشتمل بر شش داستان کوتاه است، منتشر کرد. سالهای بازداشت و زندان تجربهی ارزشمندی برای علوی بود و زمینهی نگارش آثاری ارزشمند را برای او مهیا ساخت. مجموعه داستان «ورقپارههای زندان» از جملهی این آثار است که در سال 1321 منتشر شد. این مجموعه یادداشتهای بزرگ علوی است که او در زندان روی پاکت سیگار و بستهبندی قند و میوه مینوشت و بهصورت مخفیانه به خارج از زندان میفرستاد. بزرگ علوی در این کتاب فضای زندان و نگرش زندانیان را نسبت به حکومت دیکتاتوری وقت بهصورت داستانی روایت کرده است. علوی در سال 1323 کتاب «پنجاه و سه نفر» را نوشت که گزارشی است از زندگی و افکار این گروه مهم در ایام تحمل حبس.

بزرگ علوی مجموعه داستان «نامهها» را در سال 1327 و داستان «چشمهایش» را در سال 1330 منتشر کرد. این کتاب که آن را مهمترین اثر بزرگ علوی میدانند در سال 1338 به زبان آلمانی ترجمه شد. علوی در آن سالها مطالبی نیز برای نشریات حزب توده مینوشت و یکی از اعضای شورای سردبیری مجلهی پیام نو بود.

آثار دورهی مهاجرت بزرگ علوی
بزرگ علوی در فروردین 1332 برای مداوای بیماری به آلمان مسافرت کرد. چند ماه بعد، کودتای 28 مرداد در ایران به وقوع پیوست و او که شاهد بازداشت و اعدام دوستان خود بود، مجبور شد در اروپا سکونت گزیند. بزرگ علوی پس از انقلاب 57 به ایران بازگشت، اما شرایط را مهیا ندید و پس از مدتی دوباره به آلمان رفت. علوی در آلمان شرقی به تدریس و پژوهش دربارهی ادبیات فارسی در دانشگاه هومبولت پرداخت. او در طول این سالها مجموعه داستان «میرزا» را منتشر کرد که متشکل از پنج داستان کوتاه است. کتاب بعدی او، «سالاریها»، در سال 1354 و رمان «موریانه» در سال 1372 منتشر شد.

«کتاب تاریخ و تحول ادبیات جدید ایران» از دیگر آثار مهم بزرگ علوی است که در سال 1338 به زبان آلمانی تألیف و در برلین شرقی منتشر شد. علوی به کار ترجمه نیز اشتغال داشت و برخی از آثار فارسی، از جمله برخی از شعرهای عمر خیام نیشابوری و «هفت پیکر» نظامی گنجوی، را به آلمانی ترجمه کرد.

یکی دیگر از آثار بزرگ علوی در این ایام تدوین کتاب فرهنگ فارسی به آلمانی بود که بهصورت گروهی و پس از پنج سال پژوهش منتشر شد. او همچنین کتابی دربارهی وضعیت سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر ایران به زبان آلمانی نوشت. آخرین اثر قلمی بزرگ علوی تألیف کتاب آموزش زبان فارسی به آلمانی بود.

بزرگ علوی نهایتاً در 92سالگی پس از تحمل دو هفته بیماری در شهر برلین آلمان درگذشت و همانجا به خاک سپرده شد.

هنرستان کمال دانش در رشته کامپیوتر و رشته حسابداری با بهترین کادر تدریس هر ساله رتبه قابل قبولی در کنکور را دارد.

بهترین کتابهای بزرگ علوی
کتاب چشم هایش (Her Eyes): این رمان را از اولین آثار داستانی فارسی میدانند که با محوریت زن نوشته شده است. پیرنگ داستان دربارهی روابط نقاش مشهوری به نام استاد ماکان است که از مبارزان علیه حکومت دیکتاتوری رضاشاه بوده و اکنون در تبعید به سر میبرد. از او یک نقاشی از چشمهای یک زن به جا مانده که به نظر میرسد رازی را در خود پنهان کرده است و راوی در طول رمان تلاش میکند از آن رمزگشایی کند.

کتاب گیله مرد: مجموعهی هشت داستان کوتاه است. داستان اصلی این مجموعه حکایت زندگی دهقانی شورشی در یکی از روستاهای گیلان است که علیه جور و ستم حاکم محلی به پا خاسته و همسر او از سوی مأموران حکومت کشته میشود. از آنجا که این داستان زندگی و سیر تطور یک قهرمان را نشان میدهد، برخی منتقدان آن را با «داشآکل» صادق هدایت و «تنگسیر» صادق چوبک مقایسه میکنند.

کتاب موریانه: وقایع این کتاب در واپسین سالهای حکومت خاندان پهلوی میگذرد. قهرمان این داستان بر اثر یک اتفاق و بهصورت ناخواسته وارد ساواک میشود و قدم به مسیری بیبازگشت میگذارد. بزرگ علوی در این کتاب با تشریح دوران زندگی راوی، تصویری از مناسبات و ساختار قدرت سیاسی در آن برهه ارائه میدهد. این کتاب بعد از انقلاب در ایران منتشر شد.

منبع: کتابراه