همه ما گاهی خشمگین می شویم؛ در واقع "خشم حالت عاطفی طبیعی و گاهی ناخواسته و غیرارادی است" که در جهت بقا و محافظت از ما در مقابل خطاها و خطرات روز می کند.

دویل جنتری روانشناس و مولف کتاب مدیریت خشم معتقد است ما وقتی در برابر ناکامی، انتقاد یا تهدید قرار می گیریم ممکن است خشمگین شویم. عکس العملی که الزاماً واکنش بد یا نامناسبی نیست ولی مشکل آن جا پدید می آید که خشم ما سویه های مخرب و پرخاشگرانه به خود بگیرد.

از این رو بهتر است که دریابیم چرا گاهی خشمگین می شویم یا احساس خشم می کنیم. دراین صورت می توانیم احساس خشم خود را بهتر مدیریت کنیم تا موجب اختلال در روابط مان نشود.

قابل توجه اولیای هنرجویان هنرستان رشته کامپیوتر و هنرجویان هنرستان رشته حسابداری با مقاله مدیریت عصبانیت با شما هستیم.

4 مرحله برای مدیریت خشم
احساس خشم پس از برانگیختگی جسمی باید بروز کند وگرنه آثار مخربی با سرکوب آن در شخص پدید می آورد. در اینجا 4 گام اساسی برای برخورد مناسب بروز خشم را فرا می گیرید:

1- پذیرش و اعلام: وقتی خشمگین می شوید آن را بپذیرید و بیان کنید. بهترین راه بیان خشم این عبارت ساده است: "من عصبانی هستم
وقتی این جمله را می گویید، هم از سرکوب یک حس عاطفی طبیعی و درون ریزی آن جلوگیری کرده اید و هم به طرف مقابل پیام داده اید که در حالت مناسبی از نظر روحی قرار ندارید. این دو دستاورد، شما را برای گام دوم مدیریت خشم آماده می کند.

2- تاخیر: پس از پذیرش و بیان خشم که به خشم آگاهی رسیده اید، باید به خودتان زمان دهید تا واکنتش مناسب را پیدا کنید. کارهایی مثل نفس های عمیق و آرام، نوشیدن آب، پیاده روی، شنیدن یک موسیقی ملایم و شاد، مشورت با یک فرد امین و ... روش های مناسبی برای به تأخیر انداختن واکنش های ناشی از خشم هستند.

3- گفت و گو: وقتی بدان حد از توانمندی برسید که واکنش خود را به تأخیر بیندازید، می توانید با طرف مقابل خود گفت و گو کنید و مشکل را با "گوش دادن دقیق" و "حرف زدن ملایم و منطقی"، حل کنید.

ذکر این نکته لازم است که برخی مواقع، نیازی به گفت و گو هم نیست ، مانند خشمی که در خیابان در مواجهه با یک راننده دیگر سراغ تان می آید و سپس هر کدام به راه جداگانه خود ادامه می دهید.

4- ارزیابی: بعد از آرامش کامل، حتما حتما رفتار خشمگینانه خود را بررسی کنید؛ این یک توصیه شعاری نیست. ارزیابی رفتاری که از ما سر زده به خودشناسی ما کمک می کند و در بهبود رفتارهای آتی اثر مستقیم دارد.

از خود بپرسید: "چرا عصبانی شدم، آیا عجولانه قضاوت نمی کنم؟ آیا انتظاراتم معقول است، آیا علت خشم من دیگرانند یا ازخودم خشمگین شدم؟ کدام رفتار یا گفتارم در هنگام عصبانیت، نامناسب بود؟ در آن موقعیت چه کارهای بهتری می توانستم انجام دهم؟ و ... ."

اگر چند بار این سوالات را در موقعیت های مختلف بررسی کنید، حتماً رفتارهای پخته تری در موقعیت های مشابه خواهید داشت و چه چیزی بهتر از این؟!

چند راهکار عملی برای کنترل خشم

1- نشانه های جسمی خشم را بشناسیم
اغلب اوقات خشم با نشانه هایی ابتدایی بروز می کند که عمدتا فیزیولوژیک یا جسمی هستند. آشنایی با این نشانه ها موجب خودآگاهی به بروز خشم و کنترل آن است. تغییراتی چون تند شدن ضربان قلب، بالارفتن فشارخون، انقباظ عضلات، تند شدن تنفس، مشت شدن دست ها و به هم فشردن دندان از نشانه های جسمی خشم است.

2- مواظب زبان خود باشید یا سکوت کنید
وقتی خشمگین می شویم، زبان مان تندتر می شود و همین مسأله می توان مسأله را حادتر کند. سعی کنید در زمان خشم، به عبارت "من عصبانی هستم" اکتفا کنید یا به جای حرف زدن، نفس های عمیق بکشید یا اگر نمی توانید زبان تان را از گفتن منع کنید، به جای گفتن حرف های نامناسب به طرف مقابل، کلمات دیگری مانند "لعنت به شیطان" را فریاد بزنید تا هم خودتان تخلیه شوید و هم طرف مقابل برای افزایش سطح تنش تحریک نشود.

3- محل را ترک کنید
در بسیاری از مواقع می توانید با ترک موقعیت، البته پس از بیان "الان عصبانی هستم" ، ادامه صحبت تان را به زمان دیگری موکول کنید. با این کار فرصت پیدا می کنید تا از عصبانیت و خشم فاصله بگیرید و رفتار مناسب تری داشته باشید این راهکار را بسیار بسیار جدی بگیرید. ترک موقعیت خشم، مانند ترک آتش است و نشانه عقلانیت شما..

4- احساس منفی خود را بیان کنید
گاهی اوقات افراد (خصوصا زن و شوهرها) هنگام بروز مشکل به جای بیان خشم خود، آن را به نمایش می گذارند مثلا اخم می کنند، حرف نمی زنند، داد و فریاد می کنند، فحش می دهند و … .
احساسات و حرف هایتان را آزاد کنید ولی بعد از فروکش کردن خشم. حتما دلیل ناراحتی و خشم تان را در فضای آرام بعد از خشم بیان کنید.

5- اهمیت موضوع را بسنجید
این یک ایده عالی است و اگر کسی بدان عمل کند،بدان معناست که افق دیدش بسیار وسیع است: وقتی خشمگین می شوید، این سوال را از خود بپرسید: «آیا این موضوع یک روز/هفته/ ماه/ سال دیگر هم برایم مهم است؟» با این پرسش می توانید از مسئله فاصله بگیرید واقعاً برخی مسائل در آن لحظه خود را بزرگ جلوه می دهند حال آن که اساساً بزرگ و مهم نیستند..

6- به روش خاصی تا 10 بشمارید
سعی کنید قبل از گفتن هر چیزی تا عدد 10 بشمارید. شمارش تا 10 را با روش های جدید و بهتر انجام دهید مثلا این کار را با یک تنفس عمیق بین هر شماره عملی سازید. تنفس عمیق (از دیافراگم) به افراد کمک می کند تا احساس راحتی کنند. حتی می توانید سرعت شمارش اعداد را کندتر سازید. مثل شمارش شیوه قدیمی یک کشتی بخار، دو کشتی بخار و… . اگر شمارش کشتی بخار زیاد خوشایند نبود، به جای آن می توانید بشمارید: یک شکلات، دو شکلات و… یا هر چیز دیگری که برای شما خوشایند و خنده دار باشد. حتی می توانید نام فرزندتان را در شمارش بیاورید

7- عذر خواهی کنید
اگر بعد از پایان ماجرا متوجه شدید که حق با طرف مقابل بوده یا در جایی زیاده روی کرده اید، خود را ملزم به عذرخواهی کنید. گذشته از جنبه اخلاقی عذرخواهی و نقشی که در ترمیم روابط دارد، از نظر مدیریت خویشتن، باعث می شود بیشتر مراقب رفتارهای خود باشید چون می دانید اگر نادرست عمل کنید، باید هزینه ای به نام عذرخواهی را متحمل شوید.

هنرستان کمال دانش در رشته کامپیوتر و رشته حسابداری با بهترین کادر تدریس هر ساله رتبه قابل قبولی در کنکور را دارد.

یک پیشنهاد تکمیلی

به فرزندان تان یاد دهید و خودتان هم عمل کنید:
وقتی خشمگین می شوید، دست ها کمتر از حالت عادی در اختیار بخش منطقی مغز هستند. همین علت ساده عامل بسیاری از جنایت هاست و چه بسیار افرادی که در حالت خشم طرف مقابل را هل داده اند، یا مشت به صورت او زده اند یا لیوانی را به سرش کوبیده اند و ماجرا رنگ خون گرفته است.

یک راه ساده و عملی این است که موقع عصبانیت، دست های خود را به پشت کمر ببرید، در هم حلقه کنید و آنها را نادیده بگیرید. این روش هم اکنون در برخی کشورهای اروپایی به دانش اموزان یاد داده می شود و میزان خشونت فیزیکی را کاسته است.

منبع: سواد زندگی