لئو تولستوی (Leo Tolstoy) در خانواده ای اشرافی و بااصل ونسب به دنیا آمد. او فرزند چهارم کنت گراف نیکلای ایلیچ تولستوی و پرنسس ماریا نیکلایونا بود. تولستوی مادر خود را در دوسالگی و پدرش را زمانی که تنها نُه سال داشت، برای همیشه از دست داد. پس از این دو فقدان، سرپرستی لئو و چهار برادر و خواهرش را مادربزرگ آن ها و پس از فوت او، عمه شان برعهده گرفت. لئو تولستوی از دخترعمه ی خود، تاتیانا الکساندرونا، به عنوان مهم ترین فرد در دوران کودکی و نوجوانی اش یاد کرده بود.

لئو تولستوی که پیش از آغاز تحصیلات رسمی، در خانه آموزش هایی توسط معلمان خصوصی دیده بود، در دانشگاه کازان در رشته ی زبان های شرقی نام نویسی کرد. اما خیلی زود سوابق تحصیلی ضعیفش او را مجبور ساخت که از کازان به دانشگاه حقوق که متقاضی کمتری داشت منتقل شود. زندگی عیاشانه و تمایل به خوش گذرانی های افراطی عواملی بودند که ادامه ی تحصیل در دانشگاه حقوق را برای تولستوی ناممکن ساختند. پس از ترک تحصیل، لئو تولستوی برای مدیریت بهتر املاک و اموالش به زادگاه خود بازگشت. وی در سال 1851، به برادر بزرگ ترش که در ارتش بود پیوست و در همین ایام، در جنگ کریمه شرکت جست. اگرچه اندکی بعد، خدمت در نظام را برای همیشه ترک گفت.

سیر نویسندگی لئو تولستوی
لئو تولستوی اولین کتاب خود را با عنوان «کودکی» در سال 1852 به انتشار رساند. چند سال پس از نگارش این کتاب، او چند داستان کوتاه را نیز به تألیف درآورد که در آن ها، بیش از هر چیز، وجوه سیاه و تاریک جنگ به تصویر کشیده شده بود.

لئو تولستوی پس از ترک ارتش، مدتی به پاریس رفت و پول های هنگفتی را با قمار کردن در این کشور از دست داد. او پس از بازگشت به روسیه، دریافت که حرفه ی اصلی او آموزش و تربیت است؛ از همین روی، علاوه بر نگارش آثار تربیتی فراوان، مدرسه ای نیز، مخصوص کودکان فقیر، تأسیس کرد.

لئو تالستوی در سال 1862، با سوفیا آندره یونا برس، دختر یکی از پزشکان برجسته ی مسکو، ازدواج کرد. وصلتی که حاصل آن سیزده فرزند بود. خلاقیت و هنر لئو تولستوی پس از ازدواج به اوج خود رسید. او سال های باقی مانده از دهه ی 1860 را به نگارش «جنگ و صلح» اختصاص داد و پس از اتمام آن، نوشتن «آنا کارنینا»، شاهکار دیگر خود، را آغاز کرد.

لئو تولستوی پس از آنا کارنینا، داستان های کوتاه و بلند درخشان متعددی به نگارش درآورد که اغلب آن ها حاوی مضامین و آموزه های اخلاقی بودند. «یک آدم چقدر زمین می خواهد؟»، «مرگ ایوان ایلیچ» و «پدر سرگی» نمونه هایی ماندگار از آثار این دوره ی لئو تولستوی به شمار می آیند.

لئو تولستوی در سال 1910، همراه با پزشک خود و دخترش، الکساندرا، به سبب تنش هایی که با همسرش داشت، از محل زندگی خود گریخت. با وجود تمایل او به حفظ حریم خصوصی اش، مطبوعات خیلی زود توانستند از فعالیت ها و مکان جدید زندگی وی مطلع شوند.

لئو تولستوی، اندکی پس از ماجرای مذکور، به ذات الریه مبتلا شد و بر اثر نارسایی قلبی در ایستگاه راه آهن آستاپوفو درگذشت.

بهترین کتاب های لئو تولستوی
کتاب جنگ و صلح (War and Peace): یک حماسه ی انسانی عظیم که وقایع آن حول محور جنگ فرانسه ی ناپلئونی با روسیه ی تزاری روایت شده است. جنگ و صلح، به زعم بسیاری از صاحب نظران، برترین رمان در تاریخ ادبیات است.

کتاب آنا کارنینا (Anna Karenina): لئو تولستوی در این رمان عاشقانه ی فراموش نشدنی، زندگی زنی اشرافی را به تصویر کشیده که علی رغم تمام موانع، به افسری جوان دل می دهد و این چنین، زمینه ساز وقایعی تکان دهنده می شود. از این رمان اقتباس سینمایی مشهوری در سال 2012 منتشر شده است.

کتاب مرگ ایوان ایلیچ (The Death of Ivan Ilyich): مرگ ایوان ایلیچ را یکی از بهترین مرگ نگاری ها در تاریخ ادبیات می دانند. لئو تالستوی در این کتاب مواجهه ی مردی میان مایه با واقعیت مرگ و فنا را به نحوی استثنایی به تصویر کشیده است.

کتاب رستاخیز (Resurrection): رستاخیز آخرین رمان لئو تولستوی است. این کتاب، داستان نخلیودوفِ اشراف زاده را روایت می کند که با کاتیوشا، ندیمه ی یکی از بستگان خود، وارد رابطه ای عاطفی می شود که نتیجه اش برای زن، بی آبرویی، و برای مرد، عذاب وجدانی غیرقابل تحمل است.

علاقه مندان به مطالعه ی کتاب های لئو تولستوی، می توانند بهترین آثار این نویسنده ی بزرگ ادبیات روسیه (از قبیل کتاب صوتی آنا کارنینا و کتاب الکترونیکی جنگ و صلح) را در کتابراه بیابند.

سبک نگارش و دیدگاه های لئو تولستوی
لئو تولستوی، همچون اغلب نویسندگان هم عصر خویش، نثری فاخر و باصلابت داشت. ویژگی عمده ی سبک نوشتار او سادگیِ تقلیدناپذیر آن است. اغلب آثار لئو تولستوی چنان به دور از هر نوع پیرایه و تکلفی روایت شده اند که عام ترینِ مخاطب ها نیز همراهی با آن ها را دشوار نمی یابند.

ویلیام فاکنر، نویسنده ی بزرگ آمریکایی، درباره ی شفافیت سبک نگارش لئو تولستوی، چنین بیان داشته است: «تولستوی و بالزاک... مردانی که چنان سرگرم نوشتن در باب ذات آدم ها بودند که مجالی برای سبک پردازی برای خود نمی یافتند.»

لئو تولستوی در برهه های گوناگون حیات خویش، تحولات اعتقادی متعددی را از سر گذراند. وی علی رغم تمام انتقاداتی که به مسیحیت تاریخی و نهاد کلیسا داشت، متفکری مذهبی بود؛ اگرچه همواره در کلنجار با ایده ی خدا به سر می بُرد. الهیات تولستوی الهیاتی خاص است؛ او همچون فئودور داستایوفسکی، داستان نویسِ بزرگِ هم عصر و هم زبانِ خویش، با وجود برخورداری از ذهنیتی شکاک و پرسشگر، برای ایمان دینی و وحی مذهبی، اعتبار و ارزشی معرفت شناختی قائل بود.

رساله ی «هنر چیست؟» که نخستین بار در سال 1897 توسط لئو تولستوی به انتشار رسید، دیدگاه های بعضاً جنجالی او در باب هنر و زیبایی شناسی را شرح می دهد.

حقایقی جالب درباره لئو تولستوی
لئو تولستوی با الهام از 13 فضیلتی که بنجامین فرانکلین در زندگی نامه ی خود بیان کرده است، فهرستی از ملزومات و قوانین برای زندگی شخصی خود ایجاد کرده بود. خواب روزانه ی 8ساعته، تغذیه ی متعادل و عدم مصرف غذاهای پر شکر، نمونه هایی از این قوانین بودند.
سوفیا برس، همسر لئون تولستوی، در به اتمام رساندن جنگ و صلح به او کمک بسیاری کرد. برس به درخواست تولستوی، هشت بار دست نوشته های او را به صورت کامل (و برخی بخش های فرعی را حدود سی مرتبه) بازنویسی کرد.
انکار آموزه ها و مخالفت با رسوم سنتی کلیسای ارتدکس از سوی لئو تولستوی، سبب برانگیخته شدنِ خشم مهارناپذیر ارباب کلیسا نسبت به نویسنده ی روس شد. در نهایت، کلیسای ارتدکس به بهانه ی انتشار کتاب شیطان، تولستوی را تکفیر کرد.
لئون تولستوی همواره مخالفت شدید خود را با سیاست ها و تصمیمات دولت تزاری روسیه اعلام می کرد. انتقادات گسترده ی او در نهایت باعث شدند که فعالیت های وی، در مقاطعی، به طور تمام و کمال تحت نظارت پلیس روسیه قرار بگیرد.
از ازدواج لئو تولستوی و سوفیا برس، به عنوان یکی از پرحاشیه ترین روابط عاطفی در تاریخ ادبیات نام برده می شود.

جملات برگزیده لئو تولستوی
همه ی خانواده های خوشبخت شبیه یکدیگرند؛ اما هر خانواده ی نگون بختی به شیوه ی خاص خود نگون بخت است. (کتاب آنا کارنینا)
اگر همواره در فکر کمال باشی، هیچ گاه به رضایت نخواهی رسید. (کتاب آنا کارنینا)
تا زمانی که عاشق نشده ایم، در خواب به سر می بریم. (کتاب جنگ و صلح)
تنها امری که انسان می تواند به طور قطع از آن مطمئن باشد، بی معنا بودن زندگی است. (کتاب اعتراف)
تا زمانی که کشتارگاه ها وجود داشته باشند، همواره میدان جنگ نیز وجود خواهد داشت. (کتاب آنچه من اعتقاد دارم)
موسیقی سبب می شود موقعیت واقعی را فراموش کنم... موسیقی من را به حالتی منتقل می کند که گویی از آنِ خودم نیست. (کتاب سونات کرویتسر)

منبع: کتابراه