حضرت علی (علیه السلام) یکی از شخصیت‌های برجسته در تاریخ اسلام و تشیع است. ایشان به عنوان امام اول شیعیان و چهارمین خلیفه از خلفای راشدین در نزد اهل سنت شناخته می‌شود. در زیر خلاصه‌ای از زندگی و جایگاه ایشان آورده شده است:
1. تولد و خانواده
- نام کامل ایشان علی بن ابی‌طالب است.
- در حدود سال ۶۰۰ میلادی (۲۳ سال قبل از هجرت) در مکه متولد شدند.
- پدر ایشان ابوطالب (عموی پیامبر اسلام) و مادرشان فاطمه بنت اسد بود.
- حضرت علی (ع) از همان کودکی تحت سرپرستی پیامبر اسلام (ص) قرار گرفتند.
2. جایگاه در اسلام
- حضرت علی (ع) اولین مردی بود که به پیامبر اسلام (ص) ایمان آورد و اسلام را پذیرفت.
- ایشان پسرعمو و داماد پیامبر (ص) بودند و با حضرت فاطمه زهرا (س)، دختر پیامبر، ازدواج کردند.
- از ایشان به عنوان شیر خدا (لقب "اسدالله") یاد می‌شود و در جنگ‌های صدر اسلام نقش مهمی داشتند.
3. خلافت و امامت
- پس از کشته شدن عثمان بن عفان، حضرت علی (ع) به عنوان چهارمین خلیفه مسلمانان انتخاب شدند.
- دوران خلافت ایشان با چالش‌های زیادی از جمله جنگ جمل، جنگ صفین و جنگ نهروان همراه بود.
- شیعیان معتقدند که حضرت علی (ع) به دستور خدا و توسط پیامبر (ص) به عنوان امام و جانشین بلافصل پس از پیامبر منصوب شدند.
4. شهادت
- حضرت علی (ع) در ۱۹ رمضان سال ۴۰ هجری قمری (مصادف با ۲۸ ژانویه ۶۶۱ میلادی) در مسجد کوفه توسط عبدالرحمن بن ملجم، یکی از خوارج، ضربت خوردند.
- ایشان دو روز پس از ضربت خوردن به شهادت رسیدند و در نجف اشرف (عراق) به خاک سپرده شدند.
5. ویژگی‌های اخلاقی و علمی
- حضرت علی (ع) به عدالت، شجاعت، زهد و علم شهرت داشتند.
- سخنان و خطبه‌های ایشان در کتاب‌هایی مانند نهج‌البلاغه جمع‌آوری شده‌اند که از منابع مهم ادبیات و فلسفه اسلامی است.
- ایشان به عنوان باب شهر علم (در حدیث پیامبر) شناخته می‌شوند.
6. جایگاه در تشیع
- در مذهب شیعه، حضرت علی (ع) به عنوان امام اول و جانشین بلافصل پیامبر (ص) شناخته می‌شوند.
- شیعیان معتقدند که ایشان و یازده امام پس از او، توسط خداوند به عنوان رهبران دینی و سیاسی امت اسلامی انتخاب شده‌اند.
حضرت علی (ع) در میان مسلمانان به عنوان نماد عدالت، ایمان و فداکاری شناخته می‌شوند و احترام فراوانی برای ایشان قائل هستند.