شما از کدام دسته از والدین هستید؟ "آنهایی که تمام وقت فرزندان خود را با كلاس های آموزشی، ورزشی، هنری و تفریحی پر می كنند." یا "گروهی که زمان آزاد بیشتری برای کودکان شان در نظر می گیرند."

در این مطلب می توانید نتایج مطالعات علمی را مطالعه کنید تا کمکی باشد برای اینکه راهبرد مناسب تر و سالم تری را برای برنامه ریزی زندگی فرزندانتان در پیش گیرید.

برنامه ریزی افراطی زمان آزاد كودكان توسط والدین؛ خردمندی یا عدم آگاهی؟

با استناد به مطالعات گسترده ای كه توسط دكتر Yuko Munakata استاد روانشناسی و عصب شناسی دانشگاه كلرادو انجام شده است؛ مشاركت بیش از اندازه كودكان به خصوص کوچک ترها در فعالیت های منظم آموزشی، می تواند منجر به تضعیف مهارت های خود محوری آنها شود.

تضعیف مهارت های خودمحوری نیز باعث می شود که کودک بدون حضور والدین قادر به مدیریت خود به ویژه در موقعیت های بحرانی نباشند.
در این تحقیق مشخص شد که كودكان نیز به فعالیت های آموزشی منظم علاقه مند نیستند.

قابل توجه اولیای هنرجویان هنرستان رشته کامپیوتر و هنرجویان هنرستان رشته حسابداری با مقاله وقت فرزند خود را چگونه پر کنیم با شما هستیم.

دكتر Caroline Martinez متخصص اطفال و رفتارشناس از بیمارستان Kravis در مركز پزشكی ماونت سینای (نیویورك سیتی) موضوع فوق را بدین صورت توضیح می دهد: مهارت های خودمحوری طیف وسیعی از مهارت ها، مانند برنامه ریزی، حل مسأله، تصمیم گیری، تنظیم افكار و اعمال را شامل می شوند. انسان به صورت غریزی نمی تواند این مهارت ها را در کلاس بیاموزد.

طبق گزارشی از سی بی اس نیوز ، امروزه توجه اكثر والدین روی برنامه ریزی زمان آزاد كودكان در كلاس های آموزشی مختلف متمركز شده است. علت این مساله، چیزی نیست جز سرگرم ساختن فرزندان با انواع فعالیت ها و ایجاد فرصتی برای خود جهت رسیدگی به امور گوناگون زندگی.

به تازگی مطالعه ای در مجله فرزند پروری به چاپ رسیده است که طبق كودكان سنین پیش دبستانی كه مادران آنها دخالت چندانی در بازی های منتخب آنها و همچنین چگونگی استفاده از اوقات فراغتشان نداشتند، سطح بالاتری از شادمانی و رضایت كلی از زندگی را در مقایسه با والدین سخت گیر و علاقه مند به ثبت نام كودك در كلاس های آموزشی-تفریحی مختلف داشته اند.

در مقابل این مطالعات، گزارشی در سال 2008 به نام "افسانه برنامه ریزی افراطی" منتشر شد كه طبق یافته های آن، بچه هایی كه برنامه های سازماندهی شده خارج از مدرسه داشتند در زندگی آینده شان موفق تر، متعادل تر، دارای اعتماد به نفس بیشتر بود و کمتر مواد مخدر مصرف می کردند.

بنابراین به طور مطلق نمی توان گفت که بچه هایمان را در هیچ برنامه ای ثبت نام نکنیم؛ مهم این است که بین اوقات فراغت و برنامه های انضباط محور، تعادل برقرار باشد چه آن که در گزارش فوق نتایج مثبت تنها در خصوص كودكانی صدق می كرد كه خانواده های آنها فاكتور مهم "تعادل" را در برنامه ریزی اوقات فراغت فرزندانشان رعایت كرده بودند.

از طرفی دیگر با استناد به پژوهش های چاپ شده در مجله بهداشت مدارس، وابستگی شدید كودكان به استفاده از دستگاه های الكترونیك هوشمند منجر به تمایل بیشتر آنها به هدر دادن زمان آزاد خود خواهد شد. طبق این مطالعه اگر كودكی سه ساعت و یا بیشتر از اوقات فراغت روزانه خود را صرف كار با گوشی یا تبلت كند، سه برابر بیشتر مستعد عدم استفاده مفید از فرصت آزادی كه در اختیار دارد خواهد بود.

با توجه به آنچه گفته شد، سوال اصلی این است که چگونه بین اوقات فراغت و برنامه های انضباط محور، ایجاد تعادل کنیم؟

کلمه کلیدی در این باره "استرس" است. اگر کودکان شما نشانه هایی از استرس دارد، یکی از علل آن می تواند عدم تعادل بین این دو باشد. بنابراین باید مراقب نشانه های استرس در کودکان مان باشیم.

در ادامه نگاهی به چند مورد از مهم ترین نشانه های استرس در کودکان خواهیم داشت:

1. فرزند شما وقت آزاد زیادی ندارد

كودكان نیازمند زمان های آزادی هستند كه لازم نیست طی آنها هیچ كار خاصی انجام دهند. حتی بی حوصلگی های كودكان در اوقات فراغت نیز می تواند برایشان مفید هم باشند! شاید متعجب شوید اما سر رفتن حوصله باعث شكوفایی خلاقیت در بچه ها می شود. زمان های بیكاری همچنین برای رشد شناختی و توسعه مهارت های اجتماعی نیز ضروری هستند.

2. فرزندتان علاقه خود را به كارهایی كه پیش تر موجب شادی وی می شدند، از دست داده است

اگر اخیراً چنین حالتی را در كودك خود مشاهده كرده اید، به احتمال زیاد با زنگ هشداری از علائم ابتلا به استرس مرتبط با فعالیت رو به رو هستید. این نشانه ها اغلب ناشی از برنامه ریزی بیش از حد زندگی كودكان توسط والدین آنها خواهند بود.
از جمله معمول ترین این دسته از تغییرات می توان به عدم تمایل كودك به وقت گذرانی با دوستان صمیمی و یا بچه های هم سن و سال فامیل، عدم مشاركت در فعالیت های مورد علاقه مانند دوچرخه سواری، كتاب خوانی، تماشای فیلم و از همه مهم تر بازی اشاره كرد.

3. كودك نمی تواند تمركز خود را در محیط مدرسه به خوبی و همچون گذشته حفظ كند

یكی از اصلی ترین نشانه های وارد آمدن فشار بیش از اندازه به دنبال فعالیت های زمان بندی شده گوناگون به كودك، افت سطح كیفی عملكرد وی در مدرسه عنوان شده است.
بر اساس اطلاعات به دست آمده از موسسه ملی سلامت (كه یكی از شاخته های وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریكا است) مدت زمانی كه هر كودك برای انجام تكالیف مدرسه خود صرف می كند فاكتوری اساسی در پیش بینی میزان استرس ناشی از فعالیت به شمار می رود.
با توجه به یافته های این مطالعه، دانش آموزانی كه حداقل سه ساعت از زمان روزانه خود را صرف نوشتن تكالیف مدرسه می كنند، دو برابر بیش از سایر كودكان به استرس مزمن ایجاد شده به واسطه فعالیت های برنامه ریزی شده افراطی مبتلا هستند. افزایش این زمان به افزایش استرس منجر شود.

4. خلق و خوی كودك در مقایسه با قبل بسیار آرام و ساكت شده است

اگر كودكان نسبت به خلق و خوی همیشگی خود ساكت تر و تنهاتر شوند و از اعضای خانواده و دوستان كناره گیری كنند می توان نگران ابتلای آنها به استرس شد

5. فرزندتان بدخلق و خسته است یا دردهای مبهم دارد

در این مورد باید تا جای ممكن با خودمان صادق باشیم. اگر فرزندمان دائما از خستگی خود شكایت می كند و انرژی كافی برای آغاز روز جدید را ندارد، به احتمال زیاد فعالیت های ساختارمند زیادی را به او تحمیل كرده ایم. وخامت این وضعیت با نشانه های دیگری همچون تحریك پذیری و سردرد تشدید خواهد شد. علامت بعدی می تواند به صورت دردهای مبهم، بدون منشأ مشخص و غیر قابل توضیح تعریف شود.

هنرستان کمال دانش در رشته کامپیوتر و رشته حسابداری با بهترین کادر تدریس هر ساله رتبه قابل قبولی در کنکور را دارد.

نتایج کاربردی:
- بین برنامه های انضباط محور - مانند کلاس های درسی - و اوقات فراغت، تعادل ایجاد کنید. بخش زیادی از وقت کودکان باید به اوقات فراغت بگذرد. حتی اگر از بیکاری نیز حوصله شان سر برود، اشکالی ندارد. بی برنامه بودن کودکان برای ساعات متمادی، نه تنها مضر نیست بلکه می تواند مفید هم باشد.
هر چه سن کودک کمتر باشد، باید آزادتر باشد. کلاس های مستمر و پشت سر هم او را فرسوده می کند.

- معلمان نباید آنقدر تکلیف به دانش آموزان کودک بدهند که بیش از سه ساعت از وقت شان را بگیرد. والدین در این باره با مسوولان مدرسه و معلمان صحبت کنند.

- علائم افسردگی در کودکان را جدی بگیرید و برایش چاره اندیشی کنید. یکی از این چاره اندیشی ها می تواند کاستن از برنامه های تحمیلی انضباط محور مانند کلاس های مختلف باشد.

منبع: سواد زندگی